Ik ben de zoon van een treinbestuurder.
Heel mijn jeugd gingen wij op reis met de slaaptrein. Nog steeds reis
en pendel ik graag met de trein. Ik hou van lezen op en over treinen.
Het toeval wou dat er deze zomer in De Standaard der Letteren een
reeks stond over iconische schrijversplekken: katheralen, bergen,
boten ... en treinen. In het artikel werd een boek vermeld van de
Tsjechische schrijver Bohumil Hrabal. Het moet van mijn studententijd
geleden zijn dat ik nog eens iets van hem heb gelezen. Dat waren o.a.
zijn novelles “Al te luide eenzaamheid” over de
papierversnipperaar Hanta die het leven nogal filosofisch bekijkt en
“De tedere barbaar” over het Praagse bohemienmilieu in de jaren
'50. Het boek dat in DSL werd aangeprezen heette “Zwaarbewaakte
treinen” en kende ik niet. Treinen, WOII en Hrabal: die combinatie
moet ongetwijfeld fraaie lectuur opleveren, dus repten wij ons naar
De Bib.
Zwaarbewaakte treinen gaat over de
jonge spoorwegbediende Milosh Hrma die dienst loopt in een klein
spoorwegstationnetje ergens op het Tsjechische platteland. Er stoppen
maar een paar treinen per dag en voor de rest houden de bedienden
zich bezig met wat onderhoud of werk aan wissels en seinen. De
atmosfeer is die van elke werkvloer waar mensen teveel tijd hebben:
er is wat achterklap en naijver, de chef houdt zich bezig met zijn
hobby, er zijn al of niet gewenste intimiteiten... De routine wordt
enkel verstoord door een perronchef die een schandaaltje veroorzaakt
als hij de stationsstempel gebruikt op de poep van de telegrafiste.
Het enige wat aan het idyllische stationsleven ongewoon is, is de
tijd waarin het verhaal zich afspeelt: 1945.
Maar er is nog meer aan de hand. Milosh
komt terug in dienst na drie maanden revalidatie na een
zelfmoordpoging. De redenen daarvoor kom je gaandeweg te weten: een
nogal extreme vorm van zelftwijfel. Hrabal leidt zijn verhaal naar
een climax als steeds meer zwaarbewaakte Duitse treinen het station
passeren: treinen vol gewonden die van West naar Oost rijden en
treinen vol verse troepen, munitie en tanks van Oost naar West. De
perronchef en de jonge Milosh besluiten een van die treinen te
saboteren...
Het boek is echt een parel: zowel
hilarisch als diep tragisch, meesterlijk verteld met veel ironie en
scherpe humor en uiterst compact geschreven. Het is een novelle van
nog geen 100 pagina's, zowat het handelsmerk van Hrabal. Op naar De
Bib.
Bohumil Hrabal - Zwaarbewaakte treinen,
Van Gennep 1990
Geen opmerkingen:
Een reactie posten